Les 5 Hoe bijvriendelijk is jouw tuin?
Voor de bijen worden de stadstuinen steeds belangrijker. Op de landbouwgronden rondom de steden groeien te weinig verschillende bloemen voor de bijen. De wegbermen langs fietspaden en snelwegen worden heel vaak gemaaid. Hierdoor groeien er op deze groenstroken ook niet veel verschillende bloemen. Door bovengenoemde twee factoren zijn de bijen erg blij met een mooie, bloeiende bijvriendelijke tuin.
In deze les ga jij onderzoeken hoe bijvriendelijk jouw tuin of balkon is. Ook ga je samen met je ouders proberen de tuin nog bijvriendelijker te maken. Maar wat is nu een bijvriendelijke tuin? Op de website staat een checklist. Met behulp van deze lijst kan je bekijken of jouw tuin of balkon een waar paradijs met een 5-sterrenhotel is voor de bijen, of dat de tuin voor de bijen een dorre woestijn is met geen overnachtingsmogelijkheden.
De cheklist bestaat uit een zestal criteria waar een goede bijentuin aan moet voldoen. Deze criteria zijn:
- Hoeveel bijenplanten staan er in de tuin?
- Gebruiken pa en ma gif om het onkruid te bestrijden?
- Hoe zien de paden en terrassen eruit?
- Heeft de tuin lege stukjes grond met wat zand?
- Is er een bijenhotel in de tuin (zie les 6)
- Wanneer snoeien pa of ma de planten in de tuin?
De tuin moet dus aan zoveel mogelijk criteria voldoen, maar hoe kan je dat nu controleren? Hieronder staat exact beschreven hoe je kan bepalen of de tuin aan de criteria voldoet of niet. Voor sommige criteria heb je je pa of ma nodig. Het zou dus leuk zijn als je vader of moeder je actief helpt met deze opdracht. Betrek pa en ma er dus bij. Per criteria staat hieronder beschreven hoe je dat moet controleren. Onderaan deze les staat een werkblad dat je voor deze les moet downloaden. Doe dat voordat je aan de opdracht begint, want je "meetgegevens" uit jouw tuin kan je daar netjes op verwerken.
1. Hoeveelheid bijenplanten in de tuin
Om te bepalen hoe geliefd de planten in jullie tuin zijn moet je op een warme, zonnige dag even rustig in de tuin gaan zitten. Je ziet dan vanzelf wel bij welke bloemen veel bijen rondvliegen. Bijen hebben namenlijk een voorkeur voor sommige bloemen. De voorkeursbloemen van de bijen staan ook op de website. Zoek het artikel "De bijenkroeg" en bekijk of jullie deze planten hebben en of de bijen daar dan ook rondvliegen. Probeer in te schatten hoeveel verschillende soorten bloeiende planten jullie in de tuin hebben en bij welke bloemen de meeste bijen rondvliegen.
2. Gebruik van gif
Vraag aan pa en ma hoe ze het onkruid en ongedierte bestrijden in de tuin. Onkruidbestrijdingsmiddelen en ongediertebestrijdingsmiddelen komen terecht in de waterdruppels op de bloemen en planten. Bijen drinken dit water en krijgen op deze manier ook deze schadelijke stoffen binnen. In een echte bijentuin wordt er geen gif gebruikt.
3. Hoe zien de paden en terrassen eruit?
Veel solitaire zandbijen maken een klein holletje in een zanderige bodem. In de meeste tuinen ligt er onder de tegels lekker veel zand. Deze gravende zandbijtjes moeten echter wel bij het zand kunnen komen. In een bijvriendelijke tuin zijn de paden en terrassen gemaakt van zo klein mogelijke steentjes. Het liefst met wat voegen van zand ertussen. Bij heel grote tegels die strak tegen elkaar aan liggen kunnen de bijen niet bij het onder liggende zand komen. Als je op een warme dag rustig op het terras gaat zitten, dan zie je de zandbijen en andere gravende bijen snel. Ze vliegen dicht over de grond. Af en toe landen ze in de voegen en beginnen ze te graven. Als ze snel daarna weer opvliegen liggen de stenen te dicht tegen elkaar aan. Als deze bijen een geschikte plek vinden, dan graven ze een behoorlijk holletje. Ze gooien het overtollige zand op het terras. 's Avonds sluiten ze de in- en uitvliegopening af met een propje zand. Het aan- en afvliegen van deze bijtjes is een leuk gezicht. Het is grappig te zien hoe snel ze het holletje vinden en hoe snel ze in de bodem verdwijnen.
4. Heeft de tuin lege stukjes grond met zand?
Dit criteri\um behoeft geen uitleg. Kijk op hoeveel plaatsen er stukjes grond met zand zijn die met rust gelaten worden voor minstens een jaar.
5. Is er een bijenhotel?
In les zes van deze cyclus ga je een bijenhotel voor in de tuin, of voor op het balkon maken. Bekijk les 6 even om een idee te krijgen hoe een bijenhotel eruit ziet. De tuin op criterium 5 beoordelen is erg simpel. Er zijn bijenhotellen of niet.
6. Wanneer snoeien pa en ma de tuin?
Bijen maken hun nesten ook in holle stengels van oude, dode planten. Als je het dode plantaardige materiaal dus steeds snel verwijdert, dan gooi je ook alle mogelijke nestplekken weg. Of nog erger, je gooit een nestje met bijeneitjes of bijenlarve weg. Bekijk de tuin op oude en dode planten met holle stengels en andere openingen waar de bijen in weg kunnen kruipen. Sommige bijen gebruiken oude slakkenhuizen om hun nestje in de maken. Als er geen dode planten meer in de tuin staan, dan mag je ook kijken naar de hoeveelheid lege slakkenhuizen in de tuin.
Meer lezen over tips voor een bijvriendelijke tuin zijn te vinden op de website van Milieu Centraal
Zo, alle criteria waaraan een perfecte bijentuin moet voldoen zijn besproken. Download het onderstaande werkblad en ga je samen met je pa en ma verdiepen in jullie eigen tuin. Is deze bijvriendelijk en zo niet, wat gaan jullie eraan doen?
